Maaş Hesaplayıcı

Müşterek maaş hesaplayıcı, tek bir dönem için müşterek maaş tutarını daha uzun veya daha kısa bir dönemin tutarına dönüştürür. Ödemeleri bir saatlik, bir günlük, bir haftalık, iki haftalık, ayda iki kez, bir aylık, üç aylık ve bir yıllık olarak gösterebilir. Sonuçlar, yıl içindeki izin günlerini ve tatilleri hesaba katacak şekilde düzeltilmiş ve düzeltilmemiş rakamları kapsamaktadır.

Bu maaş hesaplayıcı, saatlik ve günlük ücretlerin düzeltilmemiş değerler olduğunu varsaymaktadır. Diğer tüm maaş dönemi değerlerinin tatil ve izin günlerine göre düzeltilmiş değerler olduğu kabul edilir.

Bu hesaplayıcı, hesaplamalarda bir yılda 260 iş günü ve 52 hafta olduğu varsayımına dayanmaktadır. Düzeltilmemiş istatistikler, izin veya tatil günlerini dikkate almaz.

Çalışanlar, şirkete harcadıkları zaman ve emek karşılığında işverenlerinden bir maaş veya tazminat alırlar. Çoğu ülkede, çalışanların korunmasına yönelik olarak ulusal veya yerel hükümet tarafından belirlenen bir asgari ücret bulunmaktadır. Ayrıca, uzmanlar çalışma koşulları için standartlar geliştirmek üzere belirli firmalarda veya sektörlerde Sendikalar kurabilir.

Maaş

Bir çalışanın maaşı, düzenli olarak verilen sabit bir miktar paradır. Maaş tutarı, tamamlanan işin miktarına veya kalitesine bağlı olarak nadiren değişir. Bir çalışanın yıllık ücret miktarının iş sözleşmesinde belirtilmesi normaldir. Mal ve hizmet sağlama gibi ek ücretlendirme şekilleri genellikle maaşlara ilave edilir.

Ücretli

"Ücretli" ve "maaş" arasında bazı önemli kavramsal ayrımlar mevcuttur. İlk olarak "ücretli" kavramı, bir çalışanın çalıştığı toplam saat ile saatlik ücret oranının çarpımına dayalı olarak ücretlendirilmesi için kullanılır. "Maaş" kelimesi ise çoğunlukla çalışanların yıllık ücretleriyle ilişkilendirilir.

Ücretli çalışanların muaf olmama olasılığı da daha yüksektir. Bu da işletmelerin, çalışanları korumak için yürürlükte olan hükümetin fazla mesai ücreti yönetmeliklerine tabi olduğu anlamına gelir. ABD işgücü piyasasını kontrol eden Adil Çalışma Standartları Yasası (FLSA) bu yönetmelikleri kapsamaktadır.

Muaf olmayan çalışanlar genellikle haftada 40 saati aşan çalışma saatleri için normal ücretlerinin 1,5 katı oranında fazla mesai ücreti alırlar. Muaf olmayan çalışanlar, tatil günlerinde çalışmaları gerektiğinde normal ücretlerinin iki katını (veya daha az sıklıkla üç katını) alabilirler.

Maaşlı çalışanlar, tatil günlerinde veya haftada 40 saatin üzerinde çalışsalar bile, genellikle bu yardımlardan ve ek nakdi yardımlardan yararlanamazlar.

Genellikle ücretli çalışanlar, maaş karşılığı çalışanlara göre daha düşük gelire sahiptir. Örneğin, bir kafede çalışan bir barista "ücretli" bir çalışandır. Öte yandan, profesyonel bir ofiste çalışan kişi "maaş" alır. Bu terimler çalışanın işi karşılığında aldığı ücreti ifade eder. Maaşlı meslekler topluma göre daha büyük bir prestij algısına sahiptir.

Çoğu maaş ve ücret, genellikle aylık, ayda iki kez, iki haftalık veya haftalık olmak üzere ara sıra ödenmektedir. Bu hesaplayıcı bir Maaş Hesaplayıcı olmasına rağmen, toplamları çevirebildiği için ücretli çalışanlar da bu hesaplayıcıyı kullanabilirler.

Çalışanlara Sağlanan Avantajlar

Maaşların ve kazançların önemi inkâr edilemez, fakat tüm finansal getiriler maaş çekleriyle ödenmez. Maaş karşılığı çalışanlar ve bazen de ücretli çalışanlar farklı türde yardımlar alabilirler. Bunlar arasında bordro vergileri, sağlık sigortası, işveren paylı emeklilik planları, işsizlik vergileri, ücretli izin/tatil günleri, şirket indirimleri, ikramiyeler vb. yer alır. Yarı zamanlı çalışanların bu avantajlardan yararlanma olasılığı daha düşüktür.

Paraya dayalı olarak ölçülen çeşitli personel avantajlarının değeri bir durumdan diğerine önemli ölçüde değişebilir. Bir iş seçerken, bu avantajları ve sunulan taban veya maaşı göz önünde bulundurmak çok önemlidir.

Serbest Çalışan Yükleniciler

Kendi mal ve hizmetlerini sunan şahıs şirketleri bünyesindeki serbest çalışanlar, serbest çalışan yüklenicilere örnektir. Serbest çalışan yükleniciler, diğer seçeneklerin yanı sıra genellikle saatlik, günlük veya haftalık fiyatlar sunar.

Bağımsız yükleniciler, ücretli izin, azaltılmış sağlık sigortası primleri veya diğer mali ödüller gibi geleneksel olarak tam zamanlı istihdam ile ilişkilendirilen avantajlara nadiren ulaşırlar. Netice itibariyle bu durum, daha yüksek ücret potansiyelini artırmaktadır.

Dolayısıyla, tam zamanlı çalışanlara göre daha yüksek mali tazminata ihtiyaç duyarlar. Fakat gerçek hayatta ücretler çeşitli faktörler çerçevesinde belirlenir. Yüklenicilerin daha düşük tazminat alması ender rastlanan bir durum değildir.

Düzeltilmiş ve düzeltilmemiş maaşlar. Aradaki önemli fark nedir?

Örnek olarak saatlik ücreti 30 dolar kabul edelim ve günde sekiz saat çalışıldığını düşünelim. Yıl boyunca 260 iş günü elde ederiz. Bu da 52 hafta ile haftada beş iş gününün çarpımıdır.

Bu parametreler göz önüne alındığında, aşağıdaki formülü kullanarak yıllık brüt maaşı hesaplayabiliriz:

30$ × 8 × 260 = 62.400$

Saatlik ücret, bir yıldaki toplam çalışma günü sayısı ile çarpılır (bu rakam değiştirilmez). Daha sonra bir iş günündeki saat sayısı önceki sonuçla çarpılır. Değiştirilmiş yıllık ücreti hesaplamak mümkündür:

30$ × 8 × (260 - 25) = 56.400$

Mesai dışı günler bir yıl içindeki iş günlerinden düşülür. Buna göre yılda on tatil günü ve 15 ücretli izin günü vardır.

Bu yıllık tahminler, iki haftalık, ayda iki kez, aylık ve üç aylık toplamlar dahil olmak üzere daha sık zaman aralıkları için bir temel oluşturur. İki haftalık ve ayda iki kez yapılan ödemeler arasında bir ayrım yapmak önemlidir.

İki haftalık ödeme iki haftada bir, ayda iki kez ödeme ise genellikle her ayın on beşinde ve son gününde gerçekleşir.

Ödeme Sıklıkları

Çalışanlara ödemelerin olağan ve öngörülebilir şekillerde yapılması gerektiğini belirten bir yasa dışında, ABD'de hiçbir federal mevzuat tazminat sıklığını belirtmemektedir.

Gerçek ödeme sıklıkları farklı ülkeler, eyaletler, sektörler ve şirketler tarafından uygulandığı için değişiklik göstermektedir. Dolayısıyla hesaplayıcı, kullanıcıların maaş tutarlarını gösterirken yaygın olarak kullanılan çeşitli dönemler arasından seçim yapmasına imkân veren seçenekler sunmaktadır.

Zorunlu sürekli ödemeler çalışanlara daha fazla güvenlik ve özgürlük sağlar. Çoğu eyalette (Güney Carolina, Alabama ve Florida hariç) asgari ödeme sıklığı gereksinimleri bulunmaktadır. Dolayısıyla, ödeme sıklığı ile ilgili detaylı bilgi için eyalet kurallarını kontrol etmelisiniz.

Ödeme dönemleri için en yaygın görülen sıklıklar günlük, haftalık, iki haftalık (her iki haftada bir), ayda iki kez ve aylık şeklindedir. Genellikle, aylık ve ayda iki kez ödeme en yaygın görülen ödeme dönemi sıklığıdır.

Ödeme Sıklığı	Açıklama
Günlük	Ödemeler her gün, genellikle gün sonunda yapılır. Bazı kısa dönemli yüklenicilere bu şekilde ödeme yapılır.
Haftalık	Ödemeler haftada bir kez, genellikle Cuma günleri yapılır. Yılda 52 hafta çalıştıran işverenler için bu nispeten pahalı bir sistemdir. Daha yüksek bordro işleme maliyetlerine neden olur. Bu nedenle iki haftalık veya ayda iki kez ödemeye göre daha az yaygındır.
İki Haftalık	Ödemeler iki haftada bir, çoğu yıl için yılda 26 kez yapılır.
Ayda İki Kez	Ödemeler genellikle ayın 15'inde ve son gününde olmak üzere ayda iki kez yapılır. Bu yaygın bir uygulama olmasına rağmen, aydan aya tarihlerin farklı olması sebebiyle tutarsız ödeme tarihlerine yol açmaktadır.
Aylık	Ödemeler ayda bir kez yapılır. Bu genellikle işverenler için en karlı seçenektir. Fakat Amerika Birleşik Devletleri'nde çok yaygın değildir.

ABD’de Maaş Bilgileri

Amerika Birleşik Devletleri Adil Çalışma Standartları Yasasına göre, maaşlı bir çalışan genellikle muaf çalışan olarak adlandırılır. Bu, yalnızca muaf olmayan çalışanlara sunulan asgari ücret ve fazladan mesai yasaları gibi belirli koruma ve haklardan yararlanamayacaklarını göstermektedir.

Fazla mesai ücreti gerekliliklerinden muaf olmak için Amerika Birleşik Devletleri'ndeki çalışanların çeşitli gereklilikleri karşılaması gerekir. Bunlar arasında, haftada en az 684 dolar (veya yılda 35.568 dolar) kazanmak, maaş almak ve Adil Çalışma Standartları Yasası (FLSA) kapsamındaki iş yükümlülüklerini yerine getirmek yer almaktadır. FLSA kapsamındaki kısıtlamalar kamyon şoförleri ve tarım işçileri gibi bazı meslekler için geçerli değildir. Fakat çoğu çalışan muaf veya muaf olmayan kategorisine girmektedir.

Federal hükümet tarafından asgari ücret olarak belirlenen saatlik ücret 7,25 dolardır. Fakat eyaletler kendi asgari ücret oranlarını belirlemekte serbesttir. Ulusal oranın üzerinde olması halinde federal düzeyden daha öncelikli olacaktır.

Örneğin, Columbia Bölgesi (D.C.) tüm eyaletler arasında en yüksek oran olarak 15 dolar seviyesini korumaktadır. Dolayısıyla D.C.'deki ücretli çalışanlar için mevcut federal oran yerine bu miktar geçerlidir. Buna karşılık Georgia'da asgari ücret oranı saat başına 5.15 dolardır. Yine de ulusal asgari ücret oranı olan saat başına 7,25 dolar bu oranın üzerindedir.

Ücret ve Maaşları Etkileyen Faktörler

ABD'de 2020'nin ilk üç ayında tam zamanlı çalışanların yıllık medyan geliri 49.764 dolardı. Söz konusu gelir, tam zamanlı çalışanlar için 957 dolarlık bir haftalık ücrete denk gelmektedir. Bu ortalama bir değer olup, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişme olasılığının bulunduğunu dikkate almak gerekir. Aşağıdaki liste, özellikle cinsiyet, etnik köken ve ırkla ilgili olarak her bir bireye özgü olmayan kapsamlı genellemeler içermektedir.

Etnik Köken ve Irk

Siyahi erkeklerin medyan geliri 42.796 dolar iken, beyaz erkeklerin medyan geliri 56.992 dolardı. Siyah ve beyaz kadınlar arasındaki ücret farkı da sırasıyla 38.584 ve 45.396 dolardı. Asya ve Latin kökenlilerin maaşları cinsiyete bakılmaksızın sırasıyla 63.492 ve 37.544 dolardı.

Cinsiyet

Erkekler için ortalama ücret 55.432 dolar, kadınlar için ise 44.564 dolar seviyesindeydi. Genellikle kadınlara erkeklerden daha az ücret ödendiğinden bu durum cinsiyetler arası ücret farkı olarak adlandırılmaktadır. Bu ücret farkının var olmasında ayrımcılık, sektöre özgü özellikler, annelik ve toplumsal cinsiyet rolleri gibi pek çok neden bulunmaktadır.

Yaş

Gelir düzeylerinin zirvesine en yakın olan kişiler, yani 40-55 yaş arasındaki kişiler, daha yüksek kazanca sahip olmaya meyillidir. Erkekler 45-54 yaşları arasında 64.740 dolarla en yüksek yıllık kazanca sahip olmuştur. Kadınlar ise en yüksek yıllık kazancı 48.984 dolarla 35-44 yaşları arasında elde etmiştir.

Eğitim

Bir kişinin eğitim seviyesi arttıkça, aldığı ücret de o kadar yüksek olmaktadır. Üniversite mezunu olmayan 25 yaş ve üzeri çalışanların ortalama maaşı 31.668 dolar iken, lise mezunları için bu rakam 39.936 dolardır. Lisans derecesine sahip çalışanlar yılda ortalama 72.020 dolar kazanmıştır.

Deneyim

Genel anlamda, bir kişi kariyer basamağında ne kadar ilerlerse, o kadar fazla deneyime veya beceriye sahip olduğu düşünülür. Beceri seti ne kadar değerliyse, maaşı da o kadar yüksek olabilir.

Konum

Farklı yerlerde pozisyonlara yönelik arz ve talep farklı olacağından, farklı bölgelerdeki ortalama maaş buna bağlıdır. Maaşları karşılaştırırken geçim maliyetinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini unutmayın. Kimi zaman daha yüksek maaş sunan bir iş, başka bir yerde yaşamanın maliyetini düşündüğünüzde daha az kârlı olabilir.

Sektör

Bu unsur, sektörlerin ve şirketlerin göreceli istikrarını ve öngörülen eğilimlerini kapsamaktadır. Sektör, benzer pozisyonlarda bile ücretleri etkiler. İki örneğin de her şeyin eşit olduğunu varsayalım, bir devlet okulunda çalışan bir ofis memuru özel bir serbest yatırım fonu memurundan daha az ücret alabilir.

Çeşitli faktörler

Şirketin genel performansı da maaşları etkiler. Kârın yüksek olduğu dönemlerde, şirket mükemmel performans göstermiş adaylara ortalamanın üzerinde bir ücret ödemeye karar verebilir.

Tehlike tazminatı, belirli mesleklerde çalışanlara sağlanan ek bir ödemedir. Bir çalışan tehlikeli çalışma koşulları altında belirli görev ve işleri yerine getirebilir. Bir araştırma tesisinde çalışan işçilerin tehlikeli kimyasallarla çalışmaları gerekebilir. Bir yeraltı madeninde çalışan bir işçi potansiyel toksinler ile temas edebilir. Polis memurlarının yüksek suç oranıyla ünlü bir bölgede devriye atması gerekebilir.

Bazı insanlar, sabahın erken saatlerine kadar süren “gece vardiyası” gibi daha az elverişli vardiyalarda çalışmaktadır. Fazla mesai yapmanın daha yüksek sosyal ve fiziksel bedeli olması nedeniyle bu kişiler bazen bonus alır.

ABD'de Yıllık Federal Tatiller

Ocak	Yılbaşı Günü, Martin Luther King Jr'ın Doğum Günü.
Şubat	Washington'ın Doğum Günü
Mayıs	Anma Günü
Temmuz	Bağımsızlık Günü
Eylül	İşçi Bayramı
Ekim	Columbus Günü
Kasım	Gaziler Günü, Şükran Günü
Aralık	Noel Günü

ABD'de on adet resmî tatil olmasına rağmen, çoğu işletme çalışanlarına 6 ila 11 arasında değişen tatil günlerinde izin vermektedir. Çoğu durumda, sadece federal hükümetin bir departmanında veya kurumunda çalışanlar ulusal tatillerde ücretli izin hakkına sahiptir.

Özel şirketler tarafından istihdam edilen işçiler, şirketleri tarafından belirlenen politikalara uymak zorundadır. İşveren, toplu veya sözleşme müzakeresi anlaşmasında belirtilmedikçe federal tatil günlerinde, fazla mesai dahil olmak üzere daha fazla ödeme yapmak zorunda değildir.

Resmî tatillerin sayısı ülkeden ülkeye değişmektedir. Kamboçya, yılda 28 gün ile dünyanın en fazla resmî tatil gününe sahip ülkesi olup, bunu Sri Lanka'daki 25 gün izler. Toplam "Yılda Tatil Günleri" için girdinin güncellenmesi gerektiğini unutmamak önemlidir.

Ücretli İzin (PTO) veya Tatil Günleri

Amerika Birleşik Devletleri'nde tatil günleri geçmişten bu yana hastalık izni, kişisel günler ve tatillerden daha farklı bir muameleye tabi tutulmuştur. Günümüz toplumunda bu günlerin ücretli izin (PTO) olarak bilinen tek bir sisteme dahil edilmesi giderek yaygınlaşmaktadır.

Çalışanlar, kişisel izin, tatil süresi ve hastalık izni de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle kullanabilecekleri ücretli izin (PTO) günlerinden oluşan bir havuzdan yararlanabilirler. Dikkat edilmesi gereken en önemli husus, izinlerin kullanım nedenleri arasında ayrım yapılmasına lüzum olmadığıdır.

PTO ile bir izin gününün hastalık izni veya kişisel izin olarak belirlenmesi ya da yöneticiden tatil gününün hastalık günü olarak kullanılmasının istenmesi konusunda kafa patlatmaya gerek yoktur. Fakat bunların bir arada kullanılmasının olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Örneğin, bir çalışanın bir hafta boyunca ağır derecede hasta olduğunu ve beş gün izin alması gerektiğini varsayalım. Bu durumda, toplam izin günü rezervleri beş gün azalacağından, başlangıçta planladıkları haftalık tatili yeniden gözden geçirmelerine neden olabilir.

Adil Çalışma Standartları Yasası (ABD), işverenlerin çalışanlarına ücretsiz ve ücretli tatil izni vermesini zorunlu kılmaz. Ortalama bir Amerikalı yılda yaklaşık on gün tatil yapmaktadır. Ücretli çalışanların %25'lik en alt kesimi ise yılda ortalama sadece dört gün ücretli tatil yapabilmektedir.

Çalışanları işte tutmaya yönelik bir teşvik amacıyla, çoğu işletme her çalışanın toplam izin gününün belirli bir yıldan sonra arttığı bir politikaya sahiptir. Dolayısıyla, mülakat sürecinde ve pozisyonlar arasında seçim yaparken her olası işverenin izin günü politikaları hakkında bilgi alınmalıdır.

Şirketlerin %75'inden fazlası çeşitli nedenlerle ücretli izin veya tatil günleri vermektedir. Çalışanlar bu izinleri aile ihtiyaçları, acil tıbbi durumlar, tatiller ve ara verilmesi gereken durumlarda kullanabilir. Personelin moralini korumaya ve çalışanların bitkinliğini önlemeye katkıda bulunabilirler.

Ayrıca, çoğu Avrupa ülkesinde geçerli olan yasalar, şirketlerin çalışanlarına her yıl en az 20 gün izin hakkı tanımasını zorunlu kılmaktadır. Avrupa Birliği'nin bazı ülkelerinde ise bu süre 25-30 gün arasında değişmektedir. Dünyanın diğer sanayileşmiş ülkelerinde ise çalışanlara her yıl tatil süresi olarak 4 ila 6 hafta veya daha fazla ücretli izin verilmektedir.

Daha Yüksek Bir Maaşa Nasıl Ulaşılır

Dünyada daha yüksek bir maaşla mutlu olamayacak çok az insan bulunmaktadır, kişinin bunu başarabilmesi için deneyebileceği pek çok yol mevcuttur.

Eğitim

İstatistiklere göre, bir kişinin eğitim seviyesi ne kadar yüksekse, yaşamı boyunca ortalama maaşı da o kadar yüksek olacaktır. Fakat daha yüksek maaş için eğitim seviyesinin yükselmesi, herkesin derhal yüksek eğitim alması gerektiği anlamına gelmez. Çalışanlar bilgi birikimlerinin kanıtını pek çok farklı biçimde sunabilirler.

Ek belgeler veya sertifikalar kazanmak daha az zaman ve finansman gerektirir ve daha yüksek bir ödeme sağlama potansiyeline sahiptir.

Deneyim veya ilgili bilginin uzmanlaşmış bir meslek veya sektöre uygun olarak doğrudan geliştirilmesi geliri önemli ölçüde artırabilir. Bunun için mesleki alanınızdaki güncel olayları takip etmeniz, ilgili konferanslara katılmanız veya mesleki alanınızla ilgili kaynakları okumanız gerekebilir.

Performans

Şirketlerin büyük çoğunluğu her yıl çalışanlarıyla birlikte performans değerlendirmeleri yapar. Performans değerlendirmelerinin çoğu şunları içerir:

• Yöneticiler ve çalışanlar arasında bir önceki yılın performansı üzerine yapılan konuşmalar.
• Olası ek sorumluluklar konusundaki rollerine odaklanma.
• Daha iyi sonuçlar almak için gerekli olan potansiyel girdilere yönelik yapıcı eleştiriler.

Yıllık bir maaş artışı genellikle yıllık olumlu bir değerlendirmeyi takip eder. Olumlu bir değerlendirmeden sonra bile zam yapılmadığını varsayalım. Bu durumda, çalışanın yapabileceği en uygun şey zam talep etmek veya diğer iş seçeneklerini değerlendirmektir.

Deneyim

Bir kişinin geliri, aynı alanda çalışmaya devam etmesi halinde kariyeri boyunca yükselebilir ve o meslekte veya alanda daha fazla deneyim kazanma şansını arttırır. Bunun nedeni çeşitli faktörler olabilir; bunlardan biri, bireyin yakın gelecekte bu alanda çalışmaya devam etmek için o alana önemli bir ilgi duymasıdır.

Yeterli bir süre boyunca aynı işte çalışmak, çalışanların belirli bir uzmanlığa sahip olduklarını göstermek için yeterli kanıt sağlar. Bu göstergeler işverenlerin aradığı olumlu göstergeler olup, çalışanların maaşlarına zam yapmayı düşünme ihtimallerini artırır.

Ağ Oluşturma

Alanında uzmanlaşmış pek çok meslek ve sektörde, üyelerinin ağ oluşturma faaliyetlerine katılmalarını sağlayan ticaret odaları veya meslek kuruluşları bulunmaktadır. Bu kuruluşlar, üyelerini aynı sektörde çalışan ya da aynı meslek ve isteklere sahip diğer kişilerle bir araya getirmeye çalışır. Bu ağ sayesinde istihdam şansı doğabilir ve üye daha yüksek gelir elde edebilir.

Müzakere

Diyelim ki bir çalışan öncelikle olumlu bir performans değerlendirmesi aldı, fakat değerlendirmede bir zamdan bahsedilmiyor. İşverene yaklaşarak ücret artışı için müzakere etmek çalışanın yararına olabilir. Veya diyelim ki işveren çalışanın zam talebini reddetti. Bu durumda, diğer iş fırsatlarını değerlendirmek çalışanın yararına olacaktır.

Özellikle daha önce performans değerlendirmelerinde ele alınanlar başta olmak üzere, belirli satış hedeflerinin tutturulması veya aşılması, ekstra iş sorumluluklarının yerine getirilmesi veya maaş zammını hak edecek şekilde işletme için yararlı olabilecek herhangi bir şey gibi başarıları vurgulayın.

Yeni bir işe başlarken, mümkün olduğunca önceki işinizden daha fazla bir maaş için pazarlık yapmaya çalışmalısınız.

İş değiştirme

Beğenmediğiniz bir işte sıkışıp kalmışsanız ve maaş artışı şansınız yoksa ve maaşınızı artırmak için her şeyi denemiş ama sonuç alamamışsanız kariyer değişikliğini düşünün. Maaşlarını artırmak için her şeyi denemiş kişiler de kariyer değişikliğini düşünebilir. Kimi zaman çalışanlar bu yönde adımlar atarak maaşlarına en az %10 oranında zam alabilmektedir.